Tulong

‘Di mo na ba ako mahal?

Gusto ko sanang itanong ‘yan sa’yo no’ng magkita tayo. Halos hindi ako mapakali, hindi ko alam kung paano ko itatago ang nararamdaman ko, hindi ko alam kung ano ba mararamdaman ko kapag magkasalubong mga mata natin.

Nakatalikod ka, alam ko ikaw na iyon, ang mahaba mong buhok na minsan kapag pumipikit ako kahit nang wala ka na ay nararamdaman ko pa rin. Babatiin ba kita? Kakausapin? Yayakapin?

“Oi, musta?” (sa tagal na ‘di tayo nagkita ‘yan lang sasabihin ko?”

“Ayos lang, ikaw?”

“Ayos din.” (Tapos na ‘yon? Iyon na ‘yon? ‘Di ko na dudugtungan? ‘Di ko naitatanong kung musta na sa bagong trabaho, musta na buhay mo, me nanliligaw na ba sa’yo, me mahal ka na bang iba?)

Lumipas ang mga panahon na wala akong magawa kundi tignan ka ng hindi mo nalalaman, ayaw kita titigan sa mata, natatakot akong hindi ko mapigilan ang sarili’t bigla na lang maluha. Teka, paano ba tayo napunta sa ganito? Masaya naman tayo dati ‘di ba? Bakit parang hindi na tayo magkakilala ngayon?

Alam mo, nang nagpaalam ka at sinabi mo na kelangan mo ng “time and space” hindi ganoon kasakit, madali kong tinanggap iyon. Akala ko kaya kong mawala ka, akala ko mas magiging madali ang buhay kapag ‘di ka kasama. Sa una, totoo iyon. Naramdaman kong para akong nakawala sa pagkakatali, nakawala sa anumang responsibilidad na meron ako sa’yo. I’m young, and that should go wild. Wala akong pananagutan sa’yo. Then I started feeling incomplete.

Ang dami na palang kulang sa buhay ko, sino na iti-text ko sa tuwing gigising sa umaga? Sino na pagkukuwentuhan ko ng mga nangyari sa maghapon ko, sino na pagsasabihan ko ng mga masayang o malungkot na pangyayari sa buhay ko – sino na ang magiging bahagi ng buhay ko?

Nakakabaliw. Nakakaiyak. Nakakainis. Maraming pagsisisi, pero hindi kita masisisi sa pag-iwan mo sa’kin. I deserve it. Iyong sakit na nararamdaman ko ngayon ay karma lang, dahil wala pa ‘yan sa sakit na naiparamdam ko sa’yo dati. Wala pa mga paghihirap na dinaranas ko ngayon sa mga paghihirap na dinanas mo sa piling ko. Tama ang naging desisyon mo na iwan ako. Hindi ako nararapat sa isang taong tulad mo.

No’ng una, feeling ko ikaw ang immature sa relasyon natin. Ikaw iyong hindi nakakaintindi ng mga bagay-bagay, ikaw iyong masyadong mababaw ang reasoning. Sampal pala sa akin iyon. Ako pala ang gano’n.

Pinagtatawanan ko na nga lang sarili ko sa mga katangahan ko e. Naaalala mo pa nang nahuli mo ko na me babae, ikaw pa nag-ayos ng pagkakamali ko ‘di ba? Ikaw pa iyong pumunta sa bahay para kausapin ako kahit hindi mo na ako nadatnan doon. Ikaw iyong nagbulag-bulagan sa mga pagkakamaling ginawa ko, ikaw iyong umintindi sa lahat. Hindi ko inalagaan iyong pagmamahal na binigay mo, hindi ko iningatan iyong tiwala na ipinagkaloob mo sa akin. Nasaktan kita ng paulit-ulit.

Turning point nang buhay ko iyong minsan na hindi ako mapakali, umuulan ‘di ba, wala akong pasok noon. Hindi ka mawala sa isip ko, lahat na ng sapatos na bahay e nilabhan ko mapagod lang ako at maiwaksi ka sa isipan ko pero hindi pa rin umubra. Hindi na ko nakapagpigil at pinuntahan na kita kahit pa bumabagyo at kahit pa pinipigilan mo ako. Humingi ako sa’yo ng 5 seconds para lumabas ka lang sa bahay niyo, 5 seconds lang para makita kita pero hindi mo ginawa. Sabi ko sa sarili ko, grabe ka naman, but later on I realized, I deserve it.

After that, hindi ko na alam ang sumunod na nangyari sa buhay mo, hindi ko na alam kung ano plano mo. Wala naman na akong karapatan malaman pa iyon. Nang makarating sa’kin na aalis ka pala e nagulat ako. Nakilala kita na hindi ikaw iyong tipo ng taong magdedesisyon ng ganoon. Kaso nagawa mo, and I’m so proud of you. Masakit nga iyong tinutulungan pa kitang magligpit nang mga gamit mo, kasi pakiramdam ko tuluyan ka na talagang mawala sa’kin. Kasi bago ka pa man umalis, lagi ako pumupunta sa mga lugar na madalas natin puntahan, umaasa kasi ako na makakasalubong kita, umaasa ako na makita ka kahit papaano. Hindi nangyari iyon. Immature siguro iyong iba ko pang paraan para makalimot, naging napakasamang tao ko pa. I’ve dated several girls, at hindi tama iyon. Once nangyari na akala ko nakalimutan na kita dahil masaya naman ako sa iba, pero nang minsan akong nasa piling niya ikaw ang nakita ko – akala ko ikaw ang kasama ko. Kaya mula noon e tinigil ko na. I’m such an asshole. Huli na akong tumakbo ke God, at tama nga, hindi niya ako pinabayaan. I had a lot of job opportunities that time, and they’re enough para mapagod ako’t pagdating sa bahay ay makatulog na lang at wala ng panahon para maisip ka pa.

Pero bakit ang hirap mo pa rin kalimutan? Ang hirap mo tanggalin sa dibdib ko, ano bang pandikit ginamit mo? Bumabagsak na lang ng kusa ang mga luha ko sa tuwing maaalala kita, sa tuwing mararamdaman kong mahal na mahal pa rin kita. Ang hirap pekein ang sarili, ang hirap magtago ng emosyon, kasi sa tuwing sinusubukan ko doon siya lalo lumalabas.

P’wede ko bang sabihin sa’yo iyong lagi mong sinasabi sa’kin kung me problema tayo?

“Panget, tulungan mo ko mawala ang sakit.” 

Wala Na Ba Talaga

Wala na ba talaga?

Ito ang isa sa pinakamahirap na tanong na maaaring bitawan ng isang tao. Ipinipilit kasi natin na meron pa kahit wala na talaga. Para siyang pagmamakaawang wala naman na talagang patutunguhan – wala ng katuturan.

Minsan kahit mahal mo pa e dapat mo kalimutan, mas nangingibabaw na ang sakit kesa sa pag-ibig, hindi na tama ‘yon. Indeed, love is blind because sometimes we don’t know what is the right and what is wrong kind of love, mas gusto yata natin na nasasaktan tayo, mas gusto yata natin nahihirapan tayo. Kung kelan ka mas nagmamahal doon ka mas nasasaktan. Ano nga ba dapat nating gawin?

Acceptance.

Kung wala na talaga e wala na rin tayo magagawa, humiling man tayo ng himala kung ayaw na e hindi natin maaaring ipilit pa. Hindi siguro nararapat na isa lang ang lubusang nagmamahal at ang isa ay lubusang nakakasakit. Unfair ang pag-ibig.

Damhin mo lang ‘yong mga hirap, iyong mga sakit, mga gabing ‘di ka makatulog, mga pag-iyak mong hindi matapos-tapos, iyong sakit na hindi mo naman talaga alam kung saan nanggagaling. Pagtatawanan mo rin iyan balang araw. Titigil at ililipad din iyan ng hangin, papawiin ng lamig ng gabi. Ang tunay na pag-ibig ay hindi laging masaya, madalas lagi itong masakit.

Bigyan mo ang sarili mo ng panahon para makalimot, panahon para hanapin ang mga nawalang saya, at panahon upang ihanda ang iyong sarili sa panibagong pag-ibig na darating na maaaring magpasaya o manakit sa’yong muli.

At panghuli, maghanda ka ng maraming pera. Magastos mag-move on!

Genie

Gusto ko tumambay sa dalampasigan, mag-abang ng boteng lumulutang at umaasang sa aking paghimas ay me lumabas na genie. Kaso ano ba ang hihilingin ko? Ang bumalik sa akin ang taong mahal ko o tuluyan ko na lang siyang makalimutan? Ang sarap isama at ipaanod sa dagat ang mga alaalang pinagsamahan, kung kaya mong ibaon na lang ang sakit, kung kaya mong paliparin sa hangin ang lahat ng hirap – noon mo pa ginawa.

Ang pag-ibig at hiwalayan ay hindi tulad ng sa ilaw na turn on at turn off lang e ayos na. Bakit ba ang dami pang kumplikasyon, bakit kung kelan mo gusto makalimutan e doon mo pa mas naaalala, kung kelan ka umuusad minsan doon mo pa mas mararamdaman iyong pagmamahal na natira, teka, nauubos nga ba ang pag-ibig?

Hindi ko rin siguro masasabi.

Wala naman eksaktong formula para malaman mo kung kelan darating at kelan mawawala. Hindi ka rin sigurado sa lahat, maaaring masayang-masaya kayo ngayon pero bigla na lang makararamdam ng pagkukulang. Lahat naman merong pagkukulang – lahat naman laging me hindi kasiguruhan. Emotions are always unstable. Walang pinal na desisyon ang emosyon, lahat maaaring magbago sa bawat pintig ng relo.

Ang dami ng kwentong naisulat tungkol sa pag-ibig, madalas paulit-ulit ngunit bakit walang natututo? Bakit nasasaktan pa rin tayo? Human nature. Kung makakaimbento lang sana ako ng gamot na magpapagaling sa mga nasaktan sa pag-ibig e ako na ang pinakamayamang tao sa buong mundo – dahil lahat malamang e naranasan masaktan.

Balance lang ang mundo. Kelanman hindi ito naging unfair. Tao ang unfair. Wala ring batas ang pag-ibig, hindi mo rin ito kontrolado, hindi mo hawak kung kanino ‘to uusbong.

Uulitin ko ang tanong ko kanina, kapag binigyan ka ng isang kahilingan ng genie at ang pagpipilian ay kung babalik ba sa’yo ang taong mahal mo o tuluyan mo na lang siyang makalimutan, ano ang pipiliin mo?

Ako?

Tatakbuhan ko ang genie, ayokong me makialam sa nararamdaman ko –ayokong me ibang elementong pipigil sa sakit na nasa dibdib ko. Hindi ko hihilingin na bumalik siya sakin sa takot kong magkasakitan kami ulit, at hindi ko rin hihilingin na makalimutan siya sapagkat hindi siya karapat-dapat kalimutan.

Takot akong makita siya. Takot akong malaman na mahal ko pa siya. Ano pa nga bang mangyayari kong malaman kong mahal ko pa rin siya? Wala akong ideya. Marahil sasabihin mong bakit ‘di ko subukan. Bakit hindi ko harapin ang takot ko, na paano ko malalaman ang mga sagot sa tanong ko kung hindi ko bibigyan ng pagkakataon masagot ang mga ito. Madaling sabihin – kay hirap gawin. Walang madali sa pag-ibig, lahat kelangan ng kumplikasyon. Lahat kelangan ng pagsisisi.

Oo nga’t marami rin naman nagtatagumpay, umaabot ang pagsasama na ke tagal, ‘yong mga successful sa kanilang one true love. Hindi iyon madali. Minsan, kelangan na lang natin mag-settle, kung sino iyong kapalagayan mo ng loob e ayos na, hindi natin nakukuha madalas iyong taong minahal natin ng sobra bagkus ang darating sa’tin e iyong mga taong handang magtama ng ating pagkakamali mula sa lumipas na pag-ibig.

Hindi nawawala ang nakaraang pag-ibig natatakpan na lamang ito ng panibagong pag-ibig.

Masasabi kong ang pinakamasakit na pamamaalam e iyong nagpapasalamat kayo sa isat-isa. Mas ayos sana iyong nagsumbatan na lang kayo ng mga pagkakamali para mas me dahilan na kalimutan na lang ang lahat, pero ang pamamaalam na binuo pa rin ng natitirang pagmamahal ang pinakamahirap tanggapin ngunit kelangan.

Kahit anong iwas ko na sumagi siya sa isipan ko e hindi ko magawa. Minsan akala ko wala na – magugulat na lang ako na andun pa pala. Noong una, akala ko kaya ko – nagkamali pala ko. Maari mong pagurin ang iyong sarili sa kung ano-ano pero mahirap iyong dumating ka sa oras o pagkakataon na matutulala ka na lang habang kinakain ka nang mga masasaya at masasakit na alaala. Ano kaya ang gagawin mo?

Ang humarap sa mundo at ipakitang hindi ka nasaktan o harapin siya at sabihin mong nasasaktan ka? Kung sinabi mo man, kaya ba nitong pawiin ang sakit? Kaya ba nitong burahin ang lahat? Masakit din ang magpanggap na wala lang sa’yo ang lahat. Empty words and laughter. Kung sino pa iyong sa tingin mong matigas siya pa pala ang malambot deep inside.

Lagi kong sinasabing mapapagod din ako, na kapag sobrang pagod na ay mawawala na lang basta – e hindi pala. Hindi ako magpapanggap na hindi ako umiiyak sa gabi at kusa na lang hahapdi ang mga mata hanggang sa makatulog na ako ng tuluyan, tulog lang nakawawala ng sakit minsan. Ngunit paggising mo sa ayaw at sa gusto kelangan mong tumayo, umusad, at humarap sa mga panibagong posibilidad. Posibilidad na maging ayos ang lahat.

Madalas sa’king dasal sinasabi ko na, Diyos ko, sana kunin mo na lang lahat ng sakit – ayoko na nito. Pero bakit hindi Niya kinukuha agad? Siguro, gusto rin Niya na matuto tayo. Gusto Niya marahil iparamdam na hindi madali ang pagbangon.

Kung siya kaya ang tanungin ng genie? Ano pipiliin niya? Ang bumalik sa’kin o tuluyan akong makalimutan?

Poignant

parted pieces forcely
pasted hanging in the horizon
scenes, oh please vanish
wrecking the bliss that
for long - indefinite time
i did establish

gone are the phases
when kisses are sweet melodies
graceful sway of lips
now, bitter days
easy to remember - hard to forget

i

tell me in pleasant words
and break it like clock leers
our faded music

Bryan (a eulogy)

“Salamat Pare at ingat!” those were his last words when we talked night of All Saints’ Day.

Morning of November 6, 2013 when I received a call from one of my childhood friends delivering the sad news about Bryan’s untimely departure. It was really devastating, I can barely move to where I was standing that moment. Thoughts were flying in and out of my consciousness.

As I entered their peaceful home to visit his wake, his Nanay hugged and cried out loud upon seeing me, and my heart tormented in a sudden. I can’t believe it myself that he was already gone. As his Nanay screamed at his corpse telling him to stand up, and open his eyes cause I was there. Pain struck in my chest when she said that I was one of the last persons he kept on mentioning before he passed away. Tears were falling not only in our eyes but also deeply in our hearts. I can’t utter even a single word. Memories were flashing, and great stories about him were being brought up.

“Sayang, ang bata pa niya.”

“Wala kang masamang masasabi sa kanya.”

“Masyado pang maaga para sa isang mabuting bata.”

“Mabuting kaibigan.”

“Masayahing tao.”

I heard those praises above more than I could imagine. I sat down beside Nanay Diang, and listened to the best stories ever told about him.

“Anak, ni minsan hindi ako tinaasan ng boses niyan, ni minsan hindi niya ako hinayaang mag-alala sa kanya.”

I felt her grief.

“Lagi niya sinasabi na kahit hindi kami ang tunay niyang magulang, e lubos siyang nagpapasalamat at may mga taong tulad namin na nag-alaga sa kanya.”

Yes, you read it right. Bryan was about 5 months old when he was “adopted” by Nanay Diang and Tatay Erning, but they treated him as their own son. And truly, I commend my friend for being so proud and grateful for having parents like them. He told me once, “kahit hindi nila ako kaano-ano, minahal nila ako.” Whenever somebody asked him, “Sino mga magulang mo?” without any doubt he’ll say, “Nanay Diang and Tatay Erning.” He’s caring, loving, sweet and respectful to his parents.

“Hindi na niya sinabi na nahihirapan na siya sa sakit niya – na nasasaktan na pala siya. Kapag tinatanong ko siya, lagi niyang sagot, “Huwag niyo po ako isipin, ayos lang ako, huwag po kayong mag-alala sakin, Nay at Tay.”

I salute you brother, you’re so selfless! He doesn’t like to see them worrying about his condition.

“Noong Sabado (November 2, 2013) napansin ko na humina siya kumain, sinabi ko iyon, pero pilit niyang sinabi na ayos lang siya at huwag namin siyang alalahanin. Biro niya nga, ganoon talaga kapag guwapo.”

Tears were running down as Nanay Diang continued everything. Bryan was a man filled with humor. Nanay Diang was doing the laundry, he sneaked and secretly put coins on her nape, then he’ll say, “Nanay, ang yaman mo naman at ang pawis mo e barya!” then he’ll laugh at the top of his lungs.

“Kumakain kami bago namin kunin iyong bangkay niya, tapos bigla ako nakaramdam na parang may makati sa bandang dibdib ko, nang hinawakan ko, may limang pisong barya. Naligo naman ako at nagpalit ng damit, biniro na naman ako ng kaibigan mo.”

I smiled, then glimpsed at his coffin, and whispered, “kahit kailan talaga.” Reminiscing our times together made me happy and sad. When we were younger, he often sleeps at our place. He’s been my younger brother. And as I realized now, he was my first student! He asked me if I could teach him how to play basketball, computer games, and other stuffs usually done by brothers. He was also the only friend who I entrusted my money, phone, and other personal belongings. I don’t know why, but he never said no in any of my requests, and in return I did the same thing. After high school, we parted ways, notwithstanding, we never lost communication. Every vacation he would stay in front of our house waiting for me to arrive, and with that I even labelled him as my royal guard. Indeed, he’s a friend who keeps you from getting into trouble. We had this tete-a-tete moment last October 11, 2013 which I wrote as a blog entry. He revealed everything about his real identity – the things he found out about himself. Hey, he’s not a superhero, wesen, or something else; he told me about his biological parents and how he discovered the “truth” regarding them.

Then few days before he passed away, he had left me with truly unforgettable memories. As usual, we’re like conjoined twins again, inseparable! He was my companion when I took care of my Dad’s grave. The cemetery was too crowded, you need to step and jump to other graves, hang like apes into mausoleums, and climb over storeys of apartments to reach your destination, come on, it’s a maze! He was feeling weak, I asked him to just rest but he insisted to go forward, I carried him at my back. We were laughing really hard, “Para tayong mga bata.” he uttered. I never thought it would be the last time that I’ll carry him. After our hilarious grave trekking, I invited him to have his lunch at home, and again, he didn’t say no. We enjoyed that day. He asked me if he could borrow 50 pesos, cause he’d go somewhere to meet someone, I handed him 500, and told him to just return the change later.

“Nagastos niya iyong iba, sinabi niya sakin iyon na nahihiya na raw siya sa’yo pero noong sinabi mo raw na ayos lang e hindi na niya makalimutan at paulit-ulit na niyang kwinento sakin.”

It was nothing in my part, as I told earlier; he’s one of my most trusted friends! He was reiterating that I must wait and prepare until he’s well enough to drink and we’ll get drunk! “Hintayin mo sa December pare, gusto ko iyong lasingin mo ko, one on one tayo.” Night of November 1, 2013, I was drinking with my brother and cousins when approached me.

“Iwan mo na lang iyong jersey mo.”

“Marumi pa pare.”

“Kahit na, isusuot ko pa rin yan!”

“o sige, basta ingatan mo.”

“Salamat Pare at ingat.”

“Sinuot niya agad iyong bigay mo, lagi niya pang tinitignan sa salamin kung bagay nga ba sa kanya. At bago siya mawala, isa ka sa lagi niyang tinatanong.”

If you see key! Why did you leave us this way, pare? You turned our world upside down! You unexpectedly made us all mourning! They say I was a great influence in your life, they’re wrong; you were a greater influence in my life! Words truly meant, pare!

Hanggang sa huli, ‘di ka pa rin nakalimot, asahan mo tol, habang buhay kitang babaunin! Hindi kita mamimiss, kasi alam ko, tulad ng dati, lagi kang nasa aking tabi! Alam ng lahat kung gaano ka kabuting tao, kung gaano ka magmahal bilang anak, at gaano ka makisama bilang kaibigan. Hindi ka man namin makakasama sa tagayan, hindi ka naman makakalimutan sa kwentuhan. You left us with lots of amazing memories, tindi mo! Nahihirapan pa ko magkwento ngayon kasi gulat pa rin ako sa lahat ng pangyayari, but time will come, ikaw ang bida at bangka sa usapan!

I’ll tell the world how great son, brother, friend, and person you were! Inar-aro ta ka pre! You’re more than a friend, and a brother! Cheers! Rest in Peace!

I’ll end this simple eulogy with your words.

“Salamat Pare at ingat!”